ХЭСЭГ 3. ҮЙЛДВЭРЛЭЛ
1. Үйлдвэрлэлийн
функц
1. Хүснэгтийг ашиглаж ахиу ба дундаж
бүтээгдэхүүнийг ол.
|
Ажилчдын
|
Бүтээгдэхүүний
|
MP
|
AP
|
|
too
|
too
|
|
|
|
1
|
150
|
|
|
|
2
|
340
|
|
|
|
3
|
510
|
|
|
|
4
|
650
|
|
|
|
5
|
740
|
|
|
|
6
|
800
|
|
|
|
7
|
830
|
|
|
|
8
|
820
|
|
|
Үйлдвэрлэлийн нийт, дундаж, ахиу бүтээгдэхүүний графикийг
зур. Богино хугацааны зардлын хэмжээнд
үр өгөөж буурах хууль ямар нөлөө үзүүлэх вэ?
2. Дараахь хүснэгтийг нөхөж бич.
|
L
|
TP1
|
MP1
|
AP1
|
|
3
|
90
|
|
|
|
4
|
|
30
|
|
|
5
|
140
|
|
|
|
6
|
25
|
|
|
З. Дараахь хүснэгтийн дутууг гүйцээж
бич.
|
L
|
TP1
|
MP1
|
АР1
|
|
3
|
|
|
30
|
|
4
|
|
|
|
|
5
|
130
|
|
|
|
6
|
|
5
|
|
|
7
|
|
|
20
|
4. Дараахь хүснэгтийн дутууг гүйцээж
бич.
|
L
|
TP1
|
MP1
|
АР1
|
|
3
|
|
|
20
|
|
4
|
80
|
|
|
|
5
|
|
10
|
|
|
6
|
95
|
|
|
5. Ямар учраас үр өгөөж буурах хуулийн
дагуу бусад хүчин зүйлсийн
хэмжээ хэвээр байхад хувьсах хүчин зүйлийн дундаж бүтээгдэхүүн эхлээд
өсч дээд хэмжээндээ хүрч улмаар буурдаг вэ?
6. Хөдөлмөрийн
дундаж, ахиу, нийт бүтээгдэхүүн пүүсийн ашиглаж байгаа капиталын
хэмжээнээс хамаарах уу? Яаж хамаарах вэ?
7. Ямар нэгэн барааны үйлдвэрлэлийн
функц Q = KL - 0.8K2 - 0.2L2 гэж
өгөгджээ.
A. К=10 бол TP1 АР1 МР1 -ийг ол.
B. К=15 болж өөрчлөгдвөл A - ийн
хариулт яаж өөрчлөгдөх вэ?
8. 3ураг дээр ундаа савлах үйлдвэрлэлийн
хөдөдмөрийн дундаж бүтээгдэхүүний муруй өгөгджээ.
A. APL нь L=10 цэг дээр хамгийн их байвал мөн TPL
энэ цэг дээр хамгийн их байна гэж үзэж болох уу?
Б. MPL нь L=15 үед хасах утгатай байвал мөн энэ цэг
дээрх APL сөрөг хэмжигдэхүүн гэж үзэж болох уу?
B. Хэрэв L=8 үед APL=40, L=9 үед МРL = бО
бол L=9 байхад TPL ямар байх вэ?
Г. APL=25 бол TPL
ол.
Д. Хөдөлмөрийн
ямар түвшинд MPL нь АРL - тэй
тэнцүү байх вэ?
2.3ардал
1. Пүүсийн үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба
нийт зардлын хамаарал өгөгджээ.
|
Q
|
ТС
|
FC
|
VС
|
МС
|
АТС
|
AFC
|
AVC
|
|
0
|
60
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
140
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
180
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
240
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
420
|
|
|
|
|
|
|
Хүснэгтийг бөглөж нийт хувьсах. дундаж нийт, дундаж тогтмол,
дундаж хувьсах зардлын графикийг байгуул.
2. Пүүсийн үйдвэрлэлийн хэмжээ ба нийт зардлын
хамаарал өгөгджээ.
|
Q
|
ТС
|
FC
|
VC
|
МС
|
АТС
|
AFC
|
AVC
|
|
0
|
30
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
50
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
60
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
75
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
120
|
|
|
|
|
|
|
Хүснэгтийг бөглөж нийт хувьсах, дундаж нийт, дундаж тогтмол,
дундаж хувьсах зардлын графикийг байгуул.
З. Пүүсийн тогтмол зардал 60 төг. Хувьсах
зардал өгөгдсөн бол хүснэгтийг бөглө.
|
Q
|
Хувьсах зардал
|
ТС
|
МС
|
AC
|
AFC
|
AVC
|
|
0
|
0
|
|
|
|
|
|
|
1
|
45
|
|
|
|
|
|
|
2
|
85
|
|
|
|
|
|
|
3
|
120
|
|
|
|
|
|
|
4
|
150
|
|
|
|
|
|
|
5
|
185
|
|
|
|
|
|
|
6
|
225
|
|
|
|
|
|
|
7
|
270
|
|
|
|
|
|
|
8
|
325
|
|
|
|
|
|
|
9
|
390
|
|
|
|
|
|
|
10
|
465
|
|
|
|
|
|
А.
ТС, VC, FC-ийн муруйг зур. Үр өгөөж буурах хууль ТС, VC, FC-ийн муруйн хэлбэрт
яаж нөлөөлөх вэ?
Б.
AVC, МС, AC, AFC-ийн муруйг зур. Муруйнуудын харилцан хамаарлыг тайлбарла.
В.
Яагаад МС-ийн муруй нь AVC, АС-ийн муруйн хамгийн бага цэгээр огтолдог вэ?
Г. Хэрэв
тогтмол зардал 60 биш 100 төгрөг бол эдгээр муруйнуудьш байршил яаж өөрчлөгдөх
вэ?
Д. Хэрэв
хувьсах зардлын хэмжээ хүснэгтэд өгөгдснөөс хэмжээ бүрд 10 төгрөгөөр
бага бол эдгээр муруйнуудын байршил яаж өөрчлөгдөх вэ?
4. Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн
бүтцийн дараахь өөрчлөлтүүдийн аль нь богино хугацааны, аль нь урт хугацааных
вэ?
А.Байшин
үйлдвэрлэх комбинат үйлдвэрийн шинэ барилгыг барьжээ.
Б."Дөл"
компани 20 ажилчин нэмж авчээ.
В."Улаанбаатар"
хивсний үйлдвэр ажлын 3 ээлжтэй болжээ.
5. Яагаад богино хугацааны зардлыг тогтмол
ба хувьсах гэж ангилдаг вэ? Дараахь зардлууд ямар хэлбэрт нь
харьяалагдах вэ?
А.Бүтээгдэхүүний
сурталчилгаа Б.Түлш шатахууны
зардал
В.Түүхий
эд авах зардал Г.Удирдах ажилтны цалин
Д.Элэгдэл
хорогдлын шимтгэл Е.Худалдааны
татвар
6. Дараахь
нөхцөлүүдийн аль нь үнэн бэ?
A. AFC
нь бүтээгдэхүүний хэмжээ өсөхөд дагаж өсдөггүй.
Б. АС
нь ямагт AVC-ээс их буюу тэнцүү.
В. МС
нь ямагт АС-ээс бага байна.
7. AVC.
МС, AC, AFC-ийн муруй дараахь байдлуудаас хамаарч хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
А. Эд
хөрөнгөнд ногдуулсан татвар буурах
Б. Ажиллагсдын
нэрлэсэн цалин өсөх
В. Эрчим
хүчний тариф буурах
Г.Үйлдвэрлэлийн
тоног төхөөрөмжийн даатгал өсөх
Д.Тээврийн
зардал өсөх
8. Таны сурч байсан 10 жилийн сургууль
дээр чинь ямар гадаад ба дотоод зардал гардаг байсан бэ?
Эдийн засагчид яагаад хэвийн ашгийг зардлын элемент гэж үздэг вэ?
Эдийн засгийн ашиг зардалд хамаарах уу?
9. Хувийн машинтай хүнд ямар тогтмол ба хувьсах зардал гардаг
вэ?
10. Нэгэн
пүүсийн эзэн жилд 36000 төгрөгөер цалинжуулж 1 туслагч авч ажиллуулжээ. Байрны
түрээсийн хөлсөнд 50000 төгрөг, түүхий эд авахад 200000 төгрөг,
10 жил ашиглагдах тоног төхөөрөмж авахад 400000 төгрөг тус тус зарцуулжээ. Энэ
тоног төхөөрөмжийг бусдад түрээслүүлбэл жилд 50000 төгрөг олох байлаа. Пүүсийн
эзэн өөрийнхөө үйлдвэрлэл эрхлэх чадварыг жилд 50000 төгрөг гэж үнэлжээ.
Үйлдвэрлэл явуулснаар жилд 720000 төгрөг олдог гэвэл тооцооны болон эдийн
засгийн ашгийг ол.
11. Урт
хугацаанд тогтмол зардал байхгүй, бүх зардал хувьсах байдаг гэдгийг тайлбарла.
12. Урт хугацааны пүүсийн AC муруйн
хэлбэрийг тайлбарла. Урт хугацаанд AC муруйн хэлбэр ямар нэгэн салбарын бүтцэд яаж
нөлөөлөх вэ?
13. Лаа үйлдвэрлэдэг үйлдвэр цаг тутам
500 лаа үйлдвэрлэнэ. Хэрвээ цагт 5 төгрөгийн хөдөлмөр зарцуулдаг ба сард 5000
төгрөгнийн тогтмол зардал гаргадаг бөгөөд үйлдвэрлэх лаа сард 10000 бол дундаж
зардлуудыг тодорхойл.
14. Лааны үйлдвэрт урт хугацаанд
хөдөлмөр, капиталын зардлыг 2 дахин нэмэгдүүлэх замаар бүтээгдэхүүний хэмжээг 2
дахин өсгөж чадах бол урт хугацааны дундаж зардал, ахиу зардлын
муруйг зур.
15. Жилийн эцэст нягтлан бодогч таны
ашиг энэ сард 50000 төгрөг байна гэж хэлжээ. Хэрвээ та өөр газар ажилласан бол
сард 30000 төгрөг авах байсан. Мөн та 100000 төгрөг өөрөөсөө гарган бизнестээ
оруулсан ба энэ мөнгийг банкинд хадгалуулсан бол сард 15 хувийн хүү авах байсан
гэвэл эдийн засгийн ашгийг ол. Дараа жил та энэ бизнесээ үргэлжлүүлэх үү?
16. Радио
хүлээн авагчийг 1000 ширхэг үйлдвэрлэхэд сард 50000 төгрөгийн нийт зардал
гардаг. Тогтмол зардал 10000 төгрөг гэвэл AVC, МС. AC. AFC-ийг ол.
17. Үйлдвэрийн
газрын нийт зардлын функц TC=100-4Q+0.25Q2
бол FC, VC, МС, АТС, AFC, AVC-ийн Q-ээс хамаарсан функцийг
ол. Q-ийн ямар утганд нийт зардал хамгийн бага байх вэ?
ХЭСЭГ 4.
БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ЗАХ ЗЭЭЛ
2. Төгс
өрсөлдөөнт зах зээл
1. ТӨЗЗ
дээр ажилладаг пүүс алдагдалтай ажиллаж байсан ч үйлдвэрлэлээ явуулсаар байх
тохиолдол бий юу?
2. ТӨЗЗ
дээр урт хугацаанд пүүсүүд 0 эдийн засгийн ашиг олно гэдгийг тайлбарла.
3. ТӨЗЗ дээр урт хугацаанд эдийн
засгийн ашиг нь 0 болно гэдгийг мэдсээр байж пүүсүүд яагаад тухайн салбарт
шинээр орж ирдэг вэ?
4. Эдийн засгийн ашиг, үйлдвэрлэлийн
илүүдэл 2 хоорондоо юугаараа ялгагдах вэ?
5. ТӨЗЗ дээр ажилладаг пүүсийн
үйлдвэрлэлийн хэмжээ, нийт зардлын хамаарлыг хүснэгтэд харуулав.
|
Q
|
ТС
|
VC
|
AVC
|
МС
|
TR
|
|
0
|
4
|
|
|
|
|
|
1
|
8
|
|
|
|
|
|
2
|
10
|
|
|
|
|
|
3
|
14
|
|
|
|
|
|
4
|
20
|
|
|
|
|
|
5
|
28
|
|
|
|
|
А.
Барааны үнэ 5 төгрөг бол үйлдвэрлэлийн зохистой хэмжээг ол.
Б.
Үнийн ямар түвшинд үйлдвэрлэлийг зогсоох вэ?
6.
|
Q
|
ТС
|
VC
|
AVC
|
МС
|
|
0
|
9
|
|
|
|
|
1
|
11
|
|
|
|
|
2
|
15
|
|
|
|
|
3
|
21
|
|
|
|
|
4
|
29
|
|
|
|
|
5
|
39
|
|
|
|
ТӨЗЗ дээр ажилладаг пүүсийн
үйлдвэрлэлийн хэмжээ, нийт зардлын хамаарлыг дээрх
хүснэгтэд харуулав. Мөн энэ зах зээл дээр 1000 пүүс ажилладаг.
Зах зээлийн эрэлтийг хүснэгтэд өгөв.
|
Үнэ
|
Эрэлтийн
хэмжээ
|
|
3
|
3000
|
|
5
|
2000
|
|
7
|
1500
|
|
9
|
1000
|
A.
тэнцвэрт үнэ ямар байх вэ?
Б.
пүүс бүрийн үйлдвэрлэх бүтээгдхүүний хэмжээг ол.
B.
энэ зах зээл дээр урт хугацаанд пүүсүүд орж ирэх үү?
7. ТӨЗЗ дээр ажилладаг пүүсийн
үйлдвэрlэлийн хэмжээ, нийт зардлын хамаарлыг хүснэгтэд харуулав.
|
Q
|
ТС
|
УС
|
AVC
|
МС
|
TR
|
|
0
|
16
|
|
|
|
|
|
1
|
24
|
|
|
|
|
|
2
|
34
|
|
|
|
|
|
3
|
46
|
|
|
|
|
|
4
|
60
|
|
|
|
|
|
5
|
76
|
|
|
|
|
А.
Барааны үнэ 9 төгрөг бол үйлдвэрлэлийн зохистой хэмжээг ол.
Б.
Үнийн ямар түвшинд үйлдвэрлэлийг зогсоох вэ?
8. ТӨЗЗ дээрх пүүсийн нийлүүлэлтийн
муруй нь үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд
A.
МС-ийн хэсэг
Б.
АС-ийн хэсэг
B.
МС муруй бүхлээрээ
Г.
AС муруй бүхлээрээ
9. ТӨЗЗ дээр ажилладаг пүүсийн
зардлын функц TC = q2+1 бол
пүүсийн богино хугацааны нийлүүлэлтийн муруй ямар байх вэ?
10. Цаг хийдэг пүүсийн
зардал TC=2q2 - 100 байв.
А.
Цаг 60 төгрөгийн үнэтэй бол ашиг хамгийн их байх үйлдвэрлэлийн хэмжээг ол.
Б.
Ашгийн хэмжээг ол.
11. Дээрх бодлогын нөхцлийг ашиглаж
А.
богино хугацааны нийлүүлэлтийн муруйг зур.
Б. Хэрвээ зах зээл дээр 100 пүүс байсан бол
салбарын нийлүүлэлтийн муруйг ол.
3. Монополь
зах зээл
1. Хүснэгтэд монополь пүүсийн нийт
бүтээгдхүүн, нийт зардал, үнийн талаар мэдээлэл өгөгджээ.
|
Бүтээгдхүүний
тоо
|
ТС
|
Oyt
|
TR
|
MC
|
MR
|
|
1
|
20
|
10
|
|
|
|
|
2
|
21
|
9
|
|
|
|
|
3
|
22
|
8
|
|
|
|
|
4
|
23
|
7
|
|
|
|
|
5
|
24
|
6
|
|
|
|
|
6
|
15
|
5
|
|
|
|
|
7
|
26
|
4
|
|
|
|
|
8
|
27
|
3
|
|
|
|
A.
Нийт орлого, нийт зардлын муруйг графикаар дүрсэл.
Б.
Ахиу орлого, ахиу
зардлын муруйг графикаар дүрсэл.
B.
Пүүс ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх
вэ?
2. Хүснэгтэд монополь пүүсийн нийт
бүтээгдхүүн, нийт зардал, үнийн талаар мэдээлэл өгөгджээ.
|
Бүтээгдхүүний
тоо
|
ТС
|
Oyt
|
TR
|
МС
|
MR
|
|
1
|
30
|
12
|
|
|
|
|
2
|
31
|
11
|
|
|
|
|
3
|
32
|
10
|
|
|
|
|
4
|
33
|
9
|
|
|
|
|
5
|
36
|
8
|
|
|
|
|
6
|
40
|
7
|
|
|
|
|
7
|
45
|
5
|
|
|
|
|
8
|
52
|
3
|
|
|
|
А. Нийт орлого, нийт зардлын муруйг графикаар дүрсэл.
Б. Ахиу орлого, ахиу зардлын муруйг графикаар дүрсэл.
В. Пүүс ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх вэ?
3. Тодорхой нэгэн пүүсийг монополь
эсэхийг яаж тодорхойлох вэ?
4. Монополь пүүс эрэлтийн муруйн
мэдрэмтгий хэсэг дээр уйлдвэрлэлээ явуулдаг гэдгийг үзүүл.
5. Монополь пүүсийн хувьд MR=180, МС=100, АС=200 бол ашгаа хамгийн
их байлгахын тулд үнэ, үйлдвэрлэлийн хэмжээгээ яаж өөрчлөх ёстой вэ?
6. Хэрвээ MR< MС бол монополь пүүс
бүтээгдхүүн нэмж үйлдвэрлэх үү?
7. Монополь пүүс АС=МС нь тогтмол 5 байх үед үйлдвэрлэлээ явуулдаг байв. Түүний
бүтээгдхүүний эрэлт Q=53-P функциэр өгөгдсөн бол
А. Пүүс ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн хэмжээний бүтээгдэхуүн
үйлдвэрлэх вэ?
Б. Хэрвээ энэ нь ТӨЗЗ байсан бол хичнээн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх вэ?
B. Б тохиолдол дээрх хэрэглэгчийн илүүдлийг ол.
8. Монополь пүүсийн бүтээгдхүүний
эрэлт Q=20-P функциар өгөгдсөн
ба зардлын функц ТС=10Q + 15 бол пүүс ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн хэмжээний
бүтээгдхүүн үйлдвэрлэх вэ? Үнэ, ашгийг ол.
9. Монополь пүүсийн бүтээгдхүүний эрэлт Q= 100 - 2P
функцээр өгөгдсөн
ба зардлын функц TC = 2Q бол пуүс ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн хэмжээний
бүтээгдхүүн үйлдвэрлэх вэ? Ашгийг ол.
10. Монополь пүүсийн бүтээгдхүүний
эрэлт Q= 12 - Р функцээр өгөгдсөн ба зардлын функц TC=6+6Q+6Q2 бол пүүс ашгаа
хамгийн их байлгахын тулд хичнээн хэмжээний бүтээгдхүүн үйлдвэрлэх вэ?
Ашгийг ол.
11. Засгийн газраас монополийн орлогод
татвар оногдуулбал түүний бүтээгдхүүний хэмжээ, үнэд ямар өөрчлөлт орох вэ?
12. Монополь пүүсийн бүтээгдэхүүний
эрэлтийн функц P=11-Q ба дундаж зардал тогтмол 6 бол
A.
Ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн бүтээгдхүүн үйлдвэрлэх вэ?
Ашгийг
ол. Ямар үнэ тогтох вэ?
Б.
Засгийн газраас үнийг 7 төгрөгөөр тогтоож өгсөн бол монополь пүүс хичнээн
бүтээгдхүүн үйддвэрлэх вэ? Ашгийг ол.
B.
Монополь пүүсийн үйлдвэрлэлийн хэмжээг хамгийн их байлгахын тулд засгийн газраас
ямар үнэ тогтоох ёстой вэ?
4. Монопольт
өрсөлдөөн ба олигополь
1. Монопольт өрсөлдөөний зах зээл дээр ажиллаж буй пүүсийг
график дээр дүрсэлжээ.
A.
Пүүс ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн хэмжээний бүтээгдхүүн үйлдвэрлэх
вэ?
Б.
Ямар үнээр худалдаалах вэ?
B.
Пүүс эдийн засгийн ашиг авч байгаа юу. Ямар хэмжээний эдийн засгийн ашиг авч
байгаа вэ?
Г. Пүүс
үйлдвэрлэлийн ямар хугацаанд үйл ажиллагаа явуулж байгаа вэ?
2. Ундаа үйлдвэрлэдэг компани нь
өөрийнхөө жороор ундаагаа үйлдвэрлэдэг бөгөад түүнийг нь таашаан хэрэглэдэг
тодорхой хэмжээний худалдан авагчидтай. Компани одоогоор ашгаа боломжит дээд
хэмжээндээ байх нөхцлийг хангаж ажиллаж чадаж байна. 1л ундаа үйлдвэрлэхэд ахиу
зардал нь 180 төгрөг байна. Ундааны үнэ ямар байх вэ? Графикаар дүрсэл.
3. Жинсэн өмдний зах зээл дээр олон
пүүсүүд бүтээгдэхүүнээ нийлүүлдэг бөгөөд тэд бүгд өөрийн гэсэн нэр хаяг
онцлогтой байна. Пүүс болгон өөрийн бүтээгдэхүүиээ сурталчилж, хэрэглэгчдийг
өөртөө татахыг оролдоно. Пүүс болгон ашигтай ажиллаж байгаа.
Гэвч урт хугацаанд пүүсүүдийн ашиг ямар байх вэ? Графикаар дүрсэл.
4. Жинсэн өмдийг
үйлдвэрлэхэд зарцуулагдах дундаж зардлын хамгийн бага хэмжээ АСmin= 8200₮
гэж бодъе. Зах зээлд энэ пүүсээс гадна өөр олон пүүсүүд
бүтээгдэхүүнээ нийлүүлдэг бөгөөд
тэд бүгд өөрийн гэсэн онцлогтой бол жинсэн өмдний үнэ урт
хугацааны тэнцвэрт нөхцөл бүрдсэн тохиолдолд ямар байх вэ?
5. Реклам сурталчилгаа нь пүүсийн
зардал, бүтээгдэхүүний эрэлт, үнэд хэрхэн нөлөөлдөг вэ? Графикаар
дүрсэл.
6. Олигополь зах зээл дээр 2 пүүс
ижил бүтээгдхүүн үйлдвэрлэдэг байв. Тэдгээр нь зах зээл дээр ижил хувь эзлэх ба
бүтээгдхүүнээ ижил үнээр зардаг байв. Пүүс
бүрийн эрэлт, зардал нь
|
Үнэ
|
Эрэлт
|
Бүтээгдэхүүний тоо
|
Hийт зардал
|
|
10
|
5
|
5
|
45
|
|
9
|
6
|
6
|
47
|
|
8
|
7
|
7
|
50
|
|
7
|
8
|
8
|
55
|
|
6
|
9
|
9
|
65
|
A. Нэг пүүс үнээ тогтооход нөгөө
пүүс түүнтэй ижил үнээр бүтээгдхүүнээ борлуулдаг гэж үзвэл зах зээл
дээр ямар үнэ тогтох вэ?
Б. Пүүс бүр хичнээн хэмжээний бүтээгдхүүн
үйлдвэрлэх вэ?
B.
Урт хугацаанд зах зээл дээр пүүсуүд шинээр орж ирэх үү?
Г. пүүсүүдэд өрсөлдөгчөөсөө бага үнээр
бүтээгдхүүнээ борлуулах сонирхрл бий
юу?
7. Олигополийн
эрэлтийн хугарсан муруйтай тохиолдол дээр зардал өөрчлөгдөх нь
бүтээгдхүүний хэмжээ, үнийг өөрчлөхгүй байж болно гэдгийг тайлбарла.
Энэ тохиодолд ашиг өсөх үү?
ХЭСЭГ 5. ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ
5. Хөдөлмөр
1. Дорж 1
цагт 6 төгрөгний хөлс авахаар 7 хоногт 35 цаг ажиллана гэж гэрээ
байгуулжээ. Хэрэв 35 цагаас илүү ажилласан цаг болгонд 9 төгрөг өгнө
гэвэл тэрээр илүу цагаар ажиллах уу?
2. Энх сард 350000 төгрөгийн
цалин авдаг. Хэрэв тэр хөдөө очиж ажиллавал сард 240000
төгрөгийн цалин авах бол Энх хөдөө очиж ажиллахгүй
гэж хэлж болох уу?
3. Маш цөөхөн хүн цөмийн физикч болох
чадвартай бол урт хугацаанд тэдний нийлүүлэлтийн муруй босоо хэлбэртэй
байх болно гэж хэлж болох уу?
4. Жилд 8000 цаг байдаг гээд
хувь хүн цагт 5 төгрөг олох чадвартай гэж үзье.
А.
Түүний нийт орлого хэд байх боломжтои
вэ? Тэрээр орлогынхоо 75 хувийг чөлөөт цаганд зарцуулдаг гэвэл
хэдэн цаг ажиллах вэ?
Б. Хэрэв тэрээр 4000 төгрөг хүнээс бэлгэнд
авсан ба орлогынхоо 75 хувийг чөлөөт цагт зарцуулдаг гэвэл хэдэн
цаг ажиллах вэ?
В.
Хэрэв гэрээр
цагт 10 төгрөг олох чадвартай байсан бол Б-ийн
хариулт
яаж өөрчлөгдөх вэ?
5. Хөдөлмөрийн хэмжээ ба
бүтээгдхүүний хэмжээ 2-ын хоорондын хамаарал хүснэгтэд өгөгджээ.
|
Хөдөлмөрийн
хэмжээ
|
Нийт
бүтээгдхүүн
|
|
0
|
0
|
|
1
|
50
|
|
2
|
150
|
|
3
|
300
|
|
4
|
400
|
|
5
|
480
|
|
6
|
540
|
|
7
|
580
|
|
8
|
610
|
|
9
|
610
|
|
10
|
580
|
А.
Хэрвээ бүтээгдхүүний үнэ 5 төгрөг, цалин 250 төгрөг бол хичнээн ажилчин хөлсөлж
авах вэ?
Б.
Хэрвээ бүтээгдхүүний үнэ 7 төгрөг, цалин 420 төгрөг бол хичнээн
ажилчин хөлсөлж авах вэ?
6. Салбарын
хөдөлмөрийн эрэлт Ld=1200-20Wi
, хөдөлмөрийн нийлүүлэлт
Ls = 20Wi бол
тэнцвэрийн цалин, хөдөлмөрийн хэмжээг
ол.
7. Хөдөлмөрийн эрэлт Ld =
60-10Wi
хөдөлмөрийн нийлүүлэлт Ls =
10Wi бол
А. Тэнцвэрийн цалин. хөдөлмөрийн хэмжээг ол.
Б. Засгийн газраас цалингийн доод түвшинг цагт 4 төгрөгөөр тогтоосон бол
пүүс хичнээн ажилчин хөлсөлж авах вэ?
8. Хөдөлмөрийн эрэлт Ld = 450 -10Wi хөдөлмөрийн
нийлүүлэлт Ls = 100Wi бол
A. Тэнцвэрийн цалин. хөдөлмөрийн хэмжээг ол.
Б. Засгийн газраас цалингийн доод түвшинг цагт 4 төгрөгөөр тогтоосон бол
пүүс хичнээн ажилчин хөлсөлж авах вэ?
B.
Застийн газраас тэнцвэрийн цалинг 4 төгрөг болгохыг хүсвэл ажилчин бүрд ямар
хэмжээний татаас оногдох вэ?
9. Нэгзн пүүсийн
хөдөлмөрийн эрэлт Ld = 450-50Wi хөдөлмөрийн нийлүүлэлт Ls =100Wi
бол
А. Хэрвээ пүүс монополь бол ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн
ажилчин хөлсөлж авах вэ.
Б.
Хзрвээ хөдөлмөрийн нийлүүлэлт монопольчлогдсон
бол нийт цалингаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн ажилчин нийлүүлэх вэ?
Цалинг яаж тогтоох вэ?
6. Газар ба
капитал
1. Газрын рент ямар үед өсөх вэ?
2. Газрын эзэд
хэдийд рент авахгүй байж болох вэ?
A.
Газарт татвар оногдуулбал
Б.
Газрын эрэлт. нийлүүлэлтийн муруй огтлолцож байвал
B.
Газрын нийлүулэлт мэдрэмтгий бус байвал
Г.
Газрын нийлүүлэлтийн ыуруй газрын эрэлтийн муруйн баруун талд байрлаж байвал
3. Нэгэн оюутан 50000 төгрөгтэй байв.
Тэрээр энэ мөнгөө банканд хадгалуулбал жилийн дараа 56000 төгрөг болно. Хэрвээ
инфляци 14 хувь бол
A.
Нэрлэсэн хүуг ол.
Б.
Бодит хүүг ол.
B.
Хэрэв инфляци 10 хувь бол бодит хүүг ол.
4. Пүүс зээл авч 20000 төгрөгний
үнэтэй 1 жил ажиллах тоног төхөөрөмж авахыг төлөвлөж байв.
Энэ машиныг авбал орлого 25000 төгрөгөер нэмэгдэх байв. Зээлийн хүү ямар байвал
пүүс энэ машиныг авах вэ?
5. Жил бүр 10 хувийн ашиг өгөх ба 200
жил ашиглагдах гүүрийн зээлийн хүү ямар байвал барих вэ?
6. Эхний жил үнийн ерөнхий түвшин
өөрчлөгдөөгүй ба нэрлэсэн зээлийн хүү 7 хувь байв. Харин дараа жил нь инфляци 4
хувь ба бодит хүү түрүү оныхтой ижил бол нэрлэсэн хүүг ол.
7. Бат машинаа дараа жил 11000000
төгрөгөөр борлуулж чадах байв. Гэтэл түүнтэй ижил машиныг жилд үнийн 10
хувьтай тэнцэх үнээр түрээслүүлдэг бол түүнийг энэ жил ямар үнээр
худалдаж болох вэ?
8. 5 жилийн хугацаатай бондны үнэ
1000 төгрөг ба жилд хүүд нь 80 төгрөг авдаг. Зээлийн хүү тогтмол 10 хувь байвал
бондны өнөөгийн үнийг ол.
9. 3 жилийн хугацаатай бондны үнэ
10000 төгрөг ба жилд хүүд нь 100 төгрөг авдаг. Зээлийн хүү тогтмол 15 хувь бол
бондны өнөөгийн үнийг ол.
10. 2 жилийн хугацаатай бондны үнэ 1000 төгрөг ба жилд хүүд нь
100 төгрөг
авдаг. Хэрвээ энэ үед бондыг 996 төгрөгөөр
борлуулж байгаа бол зээлийн хүү ямар байсан бэ?
No comments:
Post a Comment